MARKA VEKİLLİĞİ SINAVINA HAZIRLIK
MARKA HUKUKU KONULARI
ULUSLARARASI BAŞVURU:
Sergi rüçhanından faydalanmak için serginin Türkiye’de veya DTÖ ülkeleri veya Paris Sözleşmesi taraf ülkelerinde olması gerekir.
Rüçhan hakkı evrakları, başta rüçhan hakkı talep edilmek suretiyle başvurudan itibaren 3 ay içinde kuruma sunulmalıdır. Aksi halde eksiklik bildirimi yapılmaz.
Kurumca başvurunun WIPO’ya 2 aylık gönderme süresi aşılırsa, gönderildiği gün değil, WIPO’ya ulaştığı gün başvuru tarihi olur. Kurumca başvuru 2 ay içinde WIPO’ya gönderilirse, başvurunun menşe ofise yapıldığı gün başvuru günü olur.
Uluslararası başvurudaki eksiklikler, uluslararası başvurunun menşe ofisçe alındığı günden başlayarak 2 ay içinde giderilirse başvuru tarihi etkilenmez. Aksi durumda, uluslararası başvuru tarihi, eksikliklerin giderildiğine ilişkin bilginin uluslararası büroya vardığı tarih olur.
Uluslararası başvuru yapabilmek için menşe ofiste mevcut bir başvuru veya tescil bulunmalıdır.
Uluslararası başvuruda mal ve hizmet yönünden kısmi yenileme yapılamaz. Sadece tescil istenen ülkeler daraltılabilir.
Menşe ülkedeki tescil sona ererse uluslararası tescil de sona erer. Ancak uluslararası tescil tarihinden 5 yıl geçtikten sonra markanın menşe ülkede iptali, hükümsüzlüğü vb. durumlar uluslararası tescili etkilemez. Ayrıca menşe ofiste markanın sona ermesini meydana getiren durum 5 yıl içinde doğmuşsa, uluslararası tescil bundan etkilenir. Örneğin Hükümsüzlük davası 4. yıl açılıp 6. yıl sona erdiyse, uluslararası tescil de sona erer.
ULUSLARARASI BAŞVURUDA BAŞVURU TARİHİNİ ETKİLEYEN HUSUSLAR (Bu hususların eksikliği halinde WIPO tarafından 3 ay süre verilir):
-Başvurucunun ve vekilin kimlik ve iletişim bilgileri
-Marka örneği
-Menşe ülkedeki marka başvuru veya tescil tarihi/numarası
-Mal ve hizmet listesi
-Başvuru hakkı olduğunu gösterir bilgi
-Uluslararası başvuru ile menşe ülkedeki tescil veya başvurunun uyumunu gösteren belge (Süre, sadece bu halde kuruma verilir, diğer hallerde başvurucuya verilir.)
ULUSLARARASI TESCİLİN ULUSAL TESCİLE DÖNÜŞMESİ VE SONRAKİ BELİRLEME:
Ulusal Tescile Dönüşme: Marka, kendi ülkesinde iptal, hükümsüzlük gibi bir duruma uğrarsa ve uluslararası olarak da tescilli ise, uluslararası olarak tescilli olduğu yabancı ülkelerde ulusal tescile dönüştürülebilir. WIPO’nun, markayı uluslararası sicilden silmesinden itibaren 3 ay içinde ulusal tescil istenen ülkelere başvuru yapılmalıdır.
Sonraki Belirleme: Sonraki belirleme (başka ülke ekleme) işlemi hem kuruma hem de WIPO’ya yapılabilir. Bakiye koruma süresi işlemeye devam eder, yeni süre başlamaz.
ULUSAL BAŞVURU
MUTLAK RET NEDENLERİ:
SMK 5-1,a: Marka olamayacak işaretler
SMK 5-1,b: Ayırt edici olmayan işaretler
SMK 5-1,c: Ticaret alanında herkesçe kullanılan ve cins, vasıf, kalite belirten işaretler
SMK 5-1,ç: Başka marka ile ayırt edilemeyecek kadar benzer işaretler
SMK 5-1,d: Meslek gösteren işaretler
SMK 5-1,e: Malın aslı şeklini, zorunlu özelliğini gösteren işaretler
SMK 5-1,f: Yanıltıcı işaretler
SMK 5-1,g: Paris Sözleşmesi uyarınca reddedilecek işaretler
SMK 5-1,h: Dini işaretler
SMK 5-1,ı: Kamu düzenine aykırı işaretler
SMK 5-1,i: Coğrafi işaret içeren işaretler
NİSPİ RET NEDENLERİ:
SMK 6-1: Karıştırılma ihtimali
SMK 6-2: Vekil markası
SMK 6-3: Tescilsiz marka
SMK 6-4: Paris Sözleşmesi kapsamında tanınmış markalar
SMK 6-5: Türkiye’de tanınmış markalar
SMK 6-6: Fikri mülkiyet hakkı içeren markalar
SMK 6-7: Yenilenmeyen garanti markaları veya ortak markalar
SMK 6-8: Yenilenmeyen markalar
SMK 6-9: Kötü niyetli başvurular
ULUSAL BAŞVURUDA BAŞVURU TARİHİNİ ETKİLEYEN HUSUSLAR VE ÖNEMLİ SÜRELER:
-Kimlik bilgileri
-Başvuru formu
-Marka Örneği
-Emtia listesi (Hiç belirtilmemesi başvuru tarihini etkiler, Nis Anlaşmasına aykırılık ve genel tabirler kullanmak ise başvuru tarihini etkilemez.)
-Ücret ödendisi
-İmza
Ulusal başvuruda süreçler tamamlandıktan sonra tescil ücreti için 2 ay verilir, ücret eksikse 1 ay daha verilir.
Ortak marka ve garanti markalarında teknik şartname hiç sunulmazsa 2 ay, sunulur fakat eksiklik içermekte ise 6 ay süre verilir. Kesinleşmeyi etkilemez. Teknik şartnamedeki değişiklikler kurumca onaylanmadan uygulanamaz.
“Marka ibaresinde” eksiklik varsa buna ilişkin eksiklik bildiriminden sonra yeni bir eksiklik bildirimi daha yapılabilir.
Başvuru ücretinde eksiklik varsa başvuru bunun ödendiği tarihte değil, ödendiğine ilişkin bilginin kuruma sunulduğu tarihte kesinleşir.
Mutlak ret sebeplerine rağmen marka her nasılsa tescil edilmiş ise bu, ileride markanın hükümsüzlüğü davası açılabilmesine imkan tanır. Tescil tarihinden itibaren 2 yıl geçtikten sonra marka, tamamlanmayan aşamadan etkilenmez.
Hem ayırt edici olmayan işaretlerde (5/1-b) hem ticaret alanında cins, çeşit, kalite vb. belirten işaretlerde (5/1-c), hem de herkesçe kullanılan meslek adı içeren işaretlerde (5/1-d), başvurudan önce kullanılmakla ayırt edicilik kazanma söz konusu olabilir. Bu durumlarda mutlak ret sebebi ile başvuru reddedilemez.
Sadece yazı tipi farklıysa markalar aynı kabul edilir, hem yazı tipi farklı hem de yanlarına işaret almışlar ise markalar ayırt edilemeyecek kadar benzer kabul edilir. Bu durumların her ikisi de mutlak ret sebebidir. Nispi ret sebebi olan husus, “karıştırılma ihtimali”dir.
Ayırt edilemeyecek kadar benzerlik; karıştırılma ihtimali değerlendirmesini gerektirmeyecek kadar benzer olmayı ifade eder. Dolayısıyla mutlak ret sebeplerindeki ayırt edilemeyecek kadar benzerlik, nispi ret sebeplerindeki karıştırılma ihtimalinden daha sıkı bir durumdur. Karıştırılma ihtimali, mutlak ret değil nispi ret nedenlerindendir.
Bazen aynı sınıfta ve bu sınıf içerisinde aynı alt grupta olan mallar birbirinden farklı mal olarak kabul edilebilir; bazense farklı sınıfta bulunan mallar aynı mal olarak kabul edilebilir.
Arasında genel-özel ilişkisi olan mallar farklı sınıflarda olsa dahi aynı mal kabul edilir. Örneğin motorlu taşıtlar > motosiklet.
Malın karakteristik özelliğini yansıtan işaretler ancak tali unsur olarak tescil edilebilir. Bu tescil engeli, hizmetlerde söz konusu olmaz.
Kamuya mal olmuş arma ve nişanlar, markada tali unsur olsa dahi o marka tescil edilemez. Ancak malın karakteristik özelliğini yansıtan işaretler tali unsur olarak tescil edilebilir.
Coğrafi işaret bölünerek araya ayırt edici işaret alınırsa bu marka tescil edilebilir. Örneğin “Has Adana Kebabı” tescil edilemez ancak “Adana Has Kebap” tescil edilebilir.
Coğrafi işarete yakın markanın tescilinde emtia listesi sınırlanarak tescil imkanı vardır: Örneğin “Has Adana Kebapçısı” markası, tescili istenen sınıfta sadece “Adana Kebabı coğrafi işaretine uygun kebap” olarak tescil edilebilir.
Bazı mutlak ret sebeplerine rağmen tescil mümkündür. Mesela ayırt edici olmayan işaretler, malların cins, vasıf kalitelerini belirten işaretler ve ticaret hayatında herkesçe kullanılan işaretler ile meslek adı olan işaretler kullanım sonucu ayırt etme yolu ile tescil olabilir. Aynı veya ayırt edilemeyecek kadar benzer işaretler de muvafakatname ile tescil edilebilir (SMK 5/1 b, c, ç, d)
Karıştırılma ihtimali yalnızca tescilli veya başvuru aşamasındaki marka için söz konusu olur.
Kurum, yayımdan sonra da şekli eksiklik veya mutlak ret sebebi olduğunu fark edebilir. Bu ihtimalde yeni karar da bültende yayımlanır. Dolayısıyla bültende yayımlanma, marka sahibine kazanılmış hak sağlamaz.
Üye devletlerin isimleri değil bayrakları korunmaktadır.
Aynılık söz konusuysa: yazım tarzı, süsleme ve font nedeniyle oluşan farklılıklar, aynılığı ortadan kaldırmaz.
Benzerlik söz konusuysa: XYZ Ayakkabıcılık ile YZD Triko markaları arasında benzerlik incelemesi yapıldığında, tanımlayıcı olan ayakkabıcılık ve triko kelimeleri önemsizdir. Önemli olan XYZ ve YZD’dir. Bu iki işaret arasında kavramsal/görsel/işitsel benzerlik var mıdır? Kurumca araştırılacaktır.
Benzerlik incelemesi önce; karıştırılma ihtimali sonra değerlendirilir. Eğer esas unsur olan XYZ ve YZD markaları kavramsal/görsel/işitsel olarak benzer ise, bu defa kurumca karıştırılma ihtimali değerlendirmesi yapılır.
Ticari vekil veya temsilci markası söz konusu ise, marka sahibi nispi ret imkanının yanı sıra; dava yoluyla, markanın kullanımının yasaklanmasını ya da tescilin kendisine devredilmesini talep edebilir.
Önceye dayalı kullanım (tescilsiz marka) itirazında, itiraz sahibinin markasının, kullanım sonucu bilinirlik kazanmış olması gerekir.
RÜÇHAN HAKKI:
Rüçhan hakkı evrakları başvurudan itibaren 3 ay içinde sunulmalıdır. Rüçhan hakkı talebi başta yapılmış olmalıdır. 3 aylık süre yalnızca evrakların sunumu içindir. Yetkili idare tarafından verilmiş onaylı rüçhan belgesinin aslı ve yeminli tercüman tarafından onaylanmış Türkçe tercümesi sunulmalıdır. Rüçhan hakkı talebi yapılır da rüçhan ücreti ödenmezse veya rüçhan belgesinin hem aslı hem de yeminli tercümesi beraber sunulmazsa 2 aylık sürede eksikliğin giderilmesi istenir.
Aynı sınıf için birden fazla rüçhan varsa ilki sayılır. Ancak birden fazla sınıf varsa rüçhan tarihleri ayrı ayrı değerlendirilir.
EMTİA LİSTESİ:
Dikkat! Emtia listesinin Nis Anlaşmasına uygun düzenlenmemesi ve emtia listesinde genel tabir kullanılmış olması başvuru tarihini etkilemez. Emtia listesinin hiç sunulmamış olması başvuru tarihini etkiler.
Emtia listesinin Nis Anlaşmasına uygun düzenlenmemesi ile emtia listesinde genel tabir kullanılmasının sonuçları farklıdır. Nis Anlaşmasına uygun düzenlememe halinde kurum bunu kendi düzenleyeceği için bunun ücretinin 2 ay içinde yatırılmasını ister. Genel tabir var ise bunların açıklanması için 2 ay süre verir. Açıklanmazsa genel tabirler çıkartılarak kalanlar için başvuru devam eder.
İlave sınıf ücretleri yatırılmamışsa ve verilen 2 aylık süre içerisinde yatırılmazsa para ne kadar sınıfa yetiyorsa o kadar sınıf için yazılış sırasına göre baştan sona doğru başvuru devam eder. Ancak başvuru sahibi para yatırmamasına rağmen kuruma hangi sınıflar için başvurunun devam etmesini istediğini bildirirse kurum bunu da dikkate alır. Kurum, açıklama talebinden sonra ücret eksiklik bildiriminde de bulunabilir. Kurum aynı tür bildirimi 2 defa yapmaz.
MUVAFAKATNAME:
SMK 5/1(ç) (Önceki markayla benzer marka başvurusu), muvafakatname ile aşılabilir.
Muvafakatname, noterde onaylama şeklinde tanzim edilir. Aksi halde süre verilmez. Muvafakatname, kayıtsız şartsız olur ve geri alınamaz. Muvafakatname; başvuru anında, kurum kararına itiraz anında veya en geç kurum kararına itiraz hakkında karar verilene kadar verilebilir. Muvafakatname, en geç, kurum kararına itiraz (yayıma itirazdan sonraki aşama, YİDK aşaması) hakkında karar verilene dek sunulabilir. Yayıma itiraz aşamasında sunulamaz. Karara itiraz edilmemişse, henüz başvuru hakkında karar verilmemiş olsa dahi muvafakatnamenin verilmesi mümkün değildir. Muvafakatnamede bilgilerde (muvafakat verenin kimlik ve iletişim bilgileri, muvafakat verilen marka sahibinin kimlik ve iletişim bilgileri, marka örneği, başvuru numarası, tescil numarası, mal ve hizmet sınıfları, muvafakat yetkisi olan vekaletname) eksiklik bulunması durumunda başvurucuya 2 aylık süre verilir. Eksiklik tamamlanmazsa muvafakat talebinde bulunulmamış sayılır. Muvafakat formu hiç sunulmamış ise eksiklik bildirimi yapılmaksızın işlemlere devam edilir. İnhisarı lisans mevcutsa ve bu lisans sicile kayıtlı ise, bu lisans sahibinin de muvafakatnameye yazılı rıza göstermesi gerekir. Aksi halde süre verilmeksizin muvafakatname sunulmamış sayılır.
Dikkat! Muvafakat formu, başvuru formu ile birlikte veya karara itiraz halinde (yayıma itirazda değil!) itiraz hakkında karar verilene kadar Kuruma sunulabilir.
TANINMIŞ MARKALAR:
Tanınmış markaların korunması, mutlak ret nedenleriyle ilgili değildir.
Tanınmış markalar da aynı mal veya hizmetler yönünden reddedilir. Bu ret sebebi için Türkiye’de tescil veya kullanım gerekli değildir, Türkiye’nin önemli kesiminde tanınma ve Paris Sözleşmesi ülkelerinden birinde tescil yeterlidir.
Tanınmışlık Türkiye’de ise; tescilli veya başvuru aşamasındaki bu tanınmış marka, tüm mal ve hizmetler yönünden reddedilir. Başvuru veya tescil olmaksızın Türkiye’de tanınmışlıktan bahsedilemez.
YENİLEMEME:
Yenilememe sebebiyle sona ermiş marka; Ortak marka veya garanti markası ise sona erdiği tarihten itibaren 3 yıl, Diğer markalarda sona erdiği tarihten itibaren 2 yıl daha nispi redde konu olabilir.
Fakat;
Ortak markalarda ve garanti markasında kullanımın devam etmesi aranmaz. Diğer markalarda kullanımın devam etmesi aranır.
Yenilememe nedeniyle sona eren bir marka söz konusu ise, karıştırılma ihtimali öne sürülemez ancak eskiye dayalı kullanım öne sürülebilir.
YAYIMA İTİRAZ:
Yayıma itiraz süresi 2 aydır.
2 aylık sürede yayıma itiraz yapılıp da ücret ödenmediyse veya gerekçe bildirilmediyse, süre bitmeden ücret ve gerekçedeki eksiklikler tamamlanabilir, kurum ayrıca ücret tamamlama bildiriminde bulunmaz.
Yayıma itiraz başvurucuya tebliğ edilir, başvurucu 1 ay içinde cevap verebilir. Ek bilgi talep edilirse hem başvurucuya hem itiraz sahibine 1 ay süre verilir.
Yayıma itirazı YİDK değil, Markalar Dairesi karara bağlar.
Hukuken etkilenmeyen kişiler yayıma itiraz edemez, sadece marka tescil edilene kadar ücret ödemeksizin mutlak ret nedenlerine ilişkin ç bendi hariç görüş bildirebilir.
Yayıma itiraz edenin ek gerekçe sunma hakkı karar verilinceye kadar değil; 2 aylık toplam süre içerisindedir.
KULLANIM İSPATI:
Kullanım ispatı, sadece ve sadece karıştırılma ihtimali nispi ret sebebine dayanan itirazlara (SMK 6/1) karşı ileri sürülebilir.
Kullanılmayan marka, “markanın iptali” ve “kullanmama def’i” ile karşılaşabilir. Kullanmama def’i hem tecavüz hem de hükümsüzlük davalarında öne sürülebilir. İptal davalarında veya iptal başvurusunda öne sürülemez.
Başvurusuna itiraz edilen başvuru sahibinin kullanım ispatı ileri sürebilmesi için, itiraza dayanak gösterilen markanın, başvuru konusu markanın başvuru veya rüçhan tarihinden geriye dönük olarak 5 yıl tescilli olması gerekir.
Örnek: A Markası X tarihinde tescil edilmek isteniyor ve buna B markası bakımından itiraz ediliyorsa, B markasının X tarihinden geriye dönük olarak 5 yıldır tescilli olması gerekir.
Örnek: A Markası Y tarihindeki rüçhanından yararlanarak tescil edilmek isteniyor ve buna B markası bakımından itiraz ediliyorsa, B markasının Y tarihinden geriye dönük olarak 5 yıldır tescilli olması gerekir.
Kullanım ispatı yalnızca yayıma itiraz aşamasında başvuru sahibinin cevap verme süresi olan 1 ay içerisinde gündeme getirilebilir. Yayıma itiraz aşaması dışında kullanım ispatı gündeme getirilemez.
Kullanım ispatı talebi geri çekilebilir.
Markanın sadece ihracat (yurt dışına satım) amacıyla ambalaj üzerinde kullanılması, kullanım kapsamına girer.
Marka, sahibi tarafından kullanılmasa da, rızası ile üçüncü kişilerce (örneğin lisans yoluyla) kullanılıyorsa, bu da kullanım sayılır.
Kullanım itirazı ileri sürüldüğünde kurum, yayıma itiraz eden kişiye markasını son 5 yıldır kullandığına ilişkin delillerini sunması için 1 ay süre verir. Deliller baştan (itiraz ederken) sunulmuşsa ayrıca süre verilmez. Bunun üzerine aşağıdaki ihtimallerden biri gerçekleşir:
- Yayıma itiraz eden kişi verilen 1 aylık süre içerisinde delil sunmaz veya deliller konu ile alakasız olursa; yayıma itirazı reddedilir. DELİLLER YOK VEYA ALAKASIZ İSE RET
- Yayıma itiraz eden kişi verilen 1 aylık süre içerisinde delil sunar; ancak deliller okunaksız, ilgisiz, delil listesi ile sıralı halde sunulmamış veya hangi olguyu ispat ettiği belirsiz ise eksikliğin giderilmesi için 1 ay süre daha verilir. DELİLLER VAR AMA KÖTÜ İSE EK SÜRE
- Deliller düzgünce sunulmuş iseKurum, sunulan delillerin kullanımı ispata yetmediği kanaatinde olursa 1 aylık ek delil sunma süresi de verebilir. DELİLLER İYİ AMA YETERSİZ İSE EK SÜRE
KURUM KARARINA İTİRAZ:
Yayıma itiraz aşamasından sonra Kurum kararına itiraz aşaması gelir. Yayıma itirazı Markalar Dairesi, Kurum Kararına İtirazı YİDK inceler.
İtiraz Edilebilecek Kurum kararları üç çeşittir:
-Başvurunun reddi
-Yayıma itirazın reddi
-Yayıma itirazın kabulü.
Kurum kararına itirazın süresi de yayıma itiraz gibi 2 aydır.
İtiraz edenin karşı tarafına, yayıma itirazda olduğu gibi 1 aylık cevap süresi tanınır. +1 ay daha verilebilir.
İtiraz dilekçesi, karar verilene dek geri çekilebilir. İtirazı geri çekecek kişi vekil ise özel yetki içeren vekaletnamenin aslı veya onaylı sureti gerekir.
YİDK taleple ve gerekçeyle bağlıdır. İSTİSNALARI: Markalar Dairesinin re’sen göz önünde bulundurması gerektiği bir hususu göz ardı etmiş olması, mutlak ret sebeplerinin atlanmış olması veya ağır usul hataları yapmış olması halinde bunlar kurulca re’sen gözetilir.
YİDK, başkan (Yeniden İnceleme ve Değerlendirme Dairesi Başkanı) ve en az 2 uzman üye olmak üzere en az 3 kişiden oluşur.
YİDK, önüne gelen dosyada eksiklik varsa bu eksikliğin tamamlanması için dosyayı Markalar Dairesine geri gönderebilir veya herhangi bir hususu bekletici mesele yapabilir.
YİDK Kararlarına karşı tebliğden itibaren 2 ay içinde Ankara FSHHM’de dava açılabilir. Davalı olarak kurum ve karardan etkilenecek kişiler birlikte gösterilir.
YİDK (Kurum Kararına İtiraz) aşamasında itiraz kabul edilirse ücret iade edilir.
YİDK, talep olmasa bile re’sen mutlak ret kararı verebilir.
Kurum Kararına İtirazda Ücretin iade edilmeyeceği durumlar:
-Kısmen kabulde ücret iade edilmez.
-Tam kabul olsa dahi, kabul, muvafakatname veya markanın önceki bir mahkeme kararıyla hükümsüzlüğü sayesinde kabul ettirilmiş ise ücret iade edilmez. Zira kurum bunları bilebilecek durumda değildir.
-Tam kabul olsa dahi kullanım yoluyla ayırt edicilik kazanan marka söz konusuysa ücret iade edilmez. Zira kurum, baştan bunu bilebilecek durumda değildir.
ÜÇÜNCÜ KİŞİ GÖRÜŞÜ:
Üçüncü kişi görüşü ancak mutlak ret sebeplerine dayanabilir. İSTİSNA: Mutlak ret sebeplerinden “aynılık veya ayırt edilemeyecek kadar benzerlik” (m.5/1-ç) sebebi hakkında görüş bildirilemez.
Görüş bildiren kişinin itiraz hakkı bulunmaz.
Üçüncü kişi, marka tescil edilinceye kadar ücretsiz olarak görüşünü sunabilir.
UZLAŞMA:
Uzlaşma; hem yayıma itiraz hem de kurum kararına itiraz aşamasında gündeme gelebilir.
Sürecin başlamasına giden iki ihtimal vardır:
- Kurum tarafları uzlaşmaya davet edebilir. (Buna taraflar 1 ay içinde birlikte olumlu cevap vermelidir.)
- Taraflar birlikte arabulucuya başvurabilir. (Bu durum kuruma bildirilince, kurum 3 ay süre verir ve inceleme durur. Birlikte talep edilirse süre 3 ay daha uzatılabilir.)
Sürecin bitiminde iki ihtimal vardır:
- Anlaşma olursa anlaşma tutanağının aslı veya noter onaylı sureti, arb. sürecinin bitiminden 1 ay içinde kuruma sunulur (yoksa anlaşma olmamış kabul edilir).
- Anlaşmama halinde süreç kaldığı yerden devam eder.
Üçüncü kişi görüşü nispi ret sebepleri veya SMK 5/1-ç (Aynılık veya ayırt edilemeyecek kadar benzerlik) ile ilgili olamaz.
MARKA ÜZERİNDE HUKUKİ İŞLEMLER:
Sınai mülkiyet hakkı üzerindeki hukuki işlemler, aksi öngörülmedikçe adi yazılı şekle tabidir. Yazılı yapılmadıkları sürece geçerli olmazlar. Bazı işlemler ise resmi şekle tabidir, örneğin devir sözleşmesi, noterde onaylama şeklinde yapılır ve bu resmi şekil ve geçerlilik şartıdır.
Devir sözleşmesi, noterde onaylama şeklinde yapılır (resmi şekil-geçerlilik şartı).
Başvurular da devredilebilir.
Marka, tescilli olduğu mal ve hizmetlerin tamamı veya bir kısmı yönünden devredilebilir.
Marka, ticari işletme ile birlikte veya bağımsız olarak devredilebilir. Aksi öngörülmedikçe marka da işletme ile beraber devredilmiş sayılır.
Marka, hem paylı mülkiyete (müşterek mülkiyete) hem de elbirliği mülkiyetine konu olabilir.
Cebri satışlarda ön alım hakkı kullanılamaz.
Birden fazla maliki olan bir sınai mülkiyet hakkı varsa (paylı mülkiyet), paydaşlardan biri kendi payını üçüncü kişilere devrederse ön alım hakkı söz konusu olur. Elbirliği mülkiyetinde, kişiler kendi payı üzerinde serbestçe tasarruf edemezler.
Payını devreden paydaşlar dışında kalan paydaşlar, ön alım hakkını, devir tarihini öğrenmelerinden itibaren 3 ay; her halde 2 yıl içinde kullanmalıdır.
Ön alım hakkı dava ile öne sürülecekse, satış bedeli, verilen süre içerisinde önceden mahkemeye depo edilir. Böylece bu bedel mahkeme kararı sonucunda devralana ödenir.
LİSANS:
Lisans sözleşmesinde, sözleşmenin inhisari (tekel hakkı veren) nitelikte olup olmadığı yazmıyorsa, bu sözleşme inhisari olmayan sözleşme kabul edilir.
İnhisari lisans sözleşmesinde, marka sahibi, hakkını açıkça saklı tutmadıkça, markayı kendisi dahi kullanamaz.
İnhisari lisans sözleşmesinde, marka sahibi, lisans verdiği kişiden başka bir kişiyle daha inhisari lisans sözleşmesi yapamaz.
İnhisari olmayan lisans sözleşmesinde marka sahibi, markayı kendi kullanabileceği gibi; başkalarına da lisans verebilir.
Her iki lisans türünde de, sözleşmeyle aksi kararlaştırılmadıkça, lisans alan alt lisans veremez ve hakkını başkalarına devredemez.
Lisans alanın uygun olmayan davranışları, marka hakkına tecavüz oluşturur. Örneğin sözleşmeye uygun kullanmama, genişletecek kullanım, alt lisans verme vb. Bu hallerde marka hakkı sahibi, markadan doğan hakkını lisans alana karşı kullanabilir.
Her türlü hukuki işlem sicile kaydedilebilir. Sicile kaydedilmeyen hukuki işlemler geçerlidir ancak iyi niyetli üçüncü kişilere karşı ileri sürülemez.
Yalnızca ortak markalar ve garanti markalarında devir ve lisans sözleşmeleri sicile kayıt ile geçerlilik kazanır.
Lisans veren, bir başkasına markası için muvafakatname verecekse, inhisari lisans sahibi yalnızca sicile kayıtlı ise rızası aranır. Aksi halde rızası aranmaz, zira lisans aldığı bilinemez.
MARKA HAKKINA TECAVÜZ HALİNDE İLERİ SÜRÜLEBİLECEK TALEPLER:
-Menfi tespit ve müspet tespit
-Maddi tazminat, manevi tazminat, itibar tazminatı
-Tecavüzün durdurulması, kaldırılması, muhtemel tecavüzün önlenmesi, devamının önlenmesi için tedbir, tecavüzü oluşturan ürünleri üretmeye özgülenmiş makinelere el konması veya bu makinelerin hak sahibine devredilmesi, makinelerin değiştirilmesi, markaların silinmesi, ithal ve ihracın yasaklanması ve son çare olarak makinelerin imhası. (Bunlarla sınırlı değildir, somut olaya göre başka tedbirler istenebilir)
-Masrafı davalıya ait olmak üzere Kararın ilanı (kesinleşmeden itibaren 3 ay içerisinde), ayrıca dava dışı kişilere tebligat da talep edilebilir.
Müspet tespit (tecavüzün varlığını tespit) ile tecavüze bağlı diğer eda davaları birlikte ileri sürülebilir.
Menfi tespit yoluna, kullandığı markanın tecavüz oluşturmadığını ispatlamak isteyen herkes başvurabilir. Dava doğrudan açılabileceği gibi, marka sahibine haber verilerek 1 ay beklenebilir. Bu bildirim dava şartı değildir. Menfi tespit davası, hükümsüzlük davası ile birlikte ileri sürülebilir.
Bir kimse aleyhine marka hakkına tecavüzden dava açılmış ise bu kişi menfi tespit davası açamaz.
Başvuru tarihi ile tescil tarihi arasında marka hakkına saldırı olursa, tazminat talebi halinde mahkeme, marka tescil edilene dek karar vermez.
Ortak markada işletmeler tek başına bu davaları açabilir.
Maddi tazminat çeşitleri: Fiili zarar (aktifteki azalma veya pasifteki artma ve her türlü gider) ve yoksun kalınan kazançtır. İkisi birlikte talep edilebilir.
Yoksun kalınan kazanç çeşitleri: (1) Mütecavizin elde ettiği net gelir, (2) mütecavizin rekabeti olmasaydı elde edilecek gelir, (3) mütecaviz lisans ile kullanım yapsaydı ödeyeceği lisans bedeli. Son iki durum seçilirse ve piyasada o ürüne olan rağbetin asıl sebebi sınai mülkiyet hakkı ise, mahkeme hükmedeceği tazminatta bir miktar arttırım yapabilir.
Manevi tazminat ve yoksun kalınan kazanç coğrafi işaret ve geleneksel ürün adında istenemez.
Ayrıca itibar tazminatı da diğer taleplerle birlikte talep edilebilir. Ancak itibar tazminatı talep edilmesi için malın piyasaya kötü sunulmuş olması gerekir.
Tecavüz davalarında yetkili mahkeme (FSHHM, yoksa AHM)
Davacı sınai mülkiyet hakkı sahibi ise:
-Kendi yerleşim yeri
-Tecavüzün gerçekleştiği veya sonuçlarının ortaya çıktığı yer mahkemesi
-Türkiye’de yerleşim yeri yoksa vekilinin iş yeri mahkemesi veya yoksa Ankara Mahkemesi
Davacı üçüncü kişi ise:
-Davalının yerleşim yeri
-Yerleşim yeri yoksa vekilinin iş yeri mahkemesi veya yoksa Ankara Mahkemesi
El koymama nedeniyle piyasaya sürülmüş ürünleri ticari amaçla kullanan kişiye karşı tecavüz davası açılamaz ve şikayette bulunulamaz.
İnhisari lisans sahibi, tüm davaları serbestçe açabilir.
İnhisari olmayan lisans sahibi, önce marka sahibine bildirim yapmalı ve hak sahibi 3 ay içinde dava açmazsa ancak o zaman kendisi dava açabilir. Gecikmesinde sakınca bulunan hal varsa ihtiyati tedbir isteyebilir. Tedbir talebi kabul edilirse artık serbestçe dava da açabilir.
Lisans sözleşmesine, inhisari olmayan lisans sahibinin dava hakkını kısıtlayan hükümler konabilir.
MARKA HAKKINA TECAVÜZ SUÇU:
SMK 30’daki suç sadece marka hakkına tecavüzde geçerlidir, coğrafi işarette geçerli değildir ve şikayete tabidir. Tescilli olmayan marka hakkında bu suç işlenemez. Bu suç uzlaşmaya tabidir. Etkin pişmanlık halinde ceza verilmez.
MARKANIN İPTALİ:
İptal kararı, iptal talebinin kuruma sunulduğu tarihten itibaren hüküm doğurur.
Markanın iptali sebepleri:
-Marka sahibi sebebiyle markanın jenerik ad haline gelmesi (JENERİK AD)
-Marka sahibi veya lisans alanlar sebebiyle halkı yanıltır hale gelmesi (YANILTICI)
-Ortak ve garanti markalarında teknik şartnameye aykırılıklar (ŞARTNAMEYE AYKIRI)
-Tescilden itibaren 5 yıl kullanılmaması veya 5 yıl kesintisiz ara verilmesi. (KULLANMAMA)
10 Ocak 2024’ten itibaren iptal başvurusu kuruma yapılır.
Marka örneği iptal edilemez.
Bazı mal ve hizmetler yönünden kısmi iptal mümkündür.
İptal isteminin muhatabı marka sahibi ve onun halefleridir. Kurum değildir.
Kurumca marka sahibine bildirim yapılarak 1 aylık cevap süresi verilebilir. Bu cevap süresi taleple 1 ay uzatılabilir.
Kurum gerekli görürse her iki tarafa da ek bilgi ve belge vermeleri için 1 ay ek süre verebilir.
Yeni iptal sistemine ilişkin yönetmelikte henüz değişiklik yapılmamıştır ancak taslak yayınlanmıştır. Taslağa göre iptal talebi için istenen belgelerde eksiklik bulunması halinde eksiklik bildirimi yapılmaz ve talep yapılmamış sayılır ve ücret iade edilmez.
İptal için istenecek belgeler:
-Tescil numarası
-Kimlik ve iletişim bilgileri
-Vekilin kimlik ve iletişim bilgileri
-İptal talebinin gerekçeleri ve diğer gerekçeler
-Ücret ödendisi
-İptal talebine konu mallar veya hizmetler.
Yeni iptal sisteminde, iptal talebinden önceki 3 aylık kullanım dikkate alınmaz.
İptal istemi geri çekilebilir. Vekil eliyle yapılıyorsa iptal istemini çekme özel yetkisi olmalıdır.
Talebin yapılmamış sayılması halinde ücret iade edilmez.
Kullanım ispatı ve kullanım ispatında delil sunma hükümleri markanın iptalinde de uygulanır, zira kullanmamak da markanın iptali sebebidir:
Kurum, markanın son 5 yıldır kullanıldığına ilişkin delillerini sunması için 1 ay süre verir. Bunun üzerine aşağıdaki ihtimallerden biri gerçekleşir:
- Yayıma itiraz eden kişi verilen 1 aylık süre içerisinde delil sunmaz veya deliller konu ile alakasız olursa; yayıma itirazı reddedilir.
- Yayıma itiraz eden kişi verilen 1 aylık süre içerisinde delil sunar; ancak deliller okunaksız, ilgisiz, delil listesi ile sıralı halde sunulmamış veya hangi olguyu ispat ettiği belirsiz ise eksikliğin giderilmesi için 1 süre daha verilir.
- Deliller düzgünce sunulmuş iseKurum, sunulan delillerin kullanımı ispata yetmediği kanaatinde olursa 1 aylık ek delil sunma süresi de verebilir.
Markanın iptali, hükümsüzlüğün aksine sadece ileriye etkilidir. İstisnası mevcuttur:
-İptal sebebi daha önce doğdu ise talep üzerine bu tarihten geriye doğru iptal kararı verilebilir. Bunun için bu tarih talep formunda bu talep açıkça belirtilmeli ve bu talepteki haklı menfaati ispat edilmelidir. Ancak bu istisna meydana gelmiş olsa dahi, iptal kararından önce yapılmış ve uygulanmış olan sözleşmeler ile, karardan önce kesinleşmiş ve icra edilmiş tecavüz davası kararları iptalden etkilenmez.
HÜKÜMSÜZLÜK DAVASI:
Menfaati olan herkes, savcılar ve ilgili kamu kuruluşları markanın hükümsüzlüğü davasını açabilir.
Hükümsüzlük, mutlak ret ve nispi ret nedenlerine dayanır. Ancak ayırt edici olmayan işaretler, tanımlayıcı işaretler ve ticari hayatta herkes tarafından kullanılan işaretler ve meslek adları davadan önce kullanım ile ayırt edicilik kazanmışlarsa hükümsüzlükleri istenemez.
Hükümsüzlük geriye etkilidir, marka başvuru tarihinden itibaren hükümsüz kılınır. Ancak iptal kararından önce yapılmış ve uygulanmış sözleşmeler ile, karardan önce kesinleşmiş ve icra edilmiş tecavüz davası kararları bundan etkilenmez.
Karar kesinleşmeden icra edilemez. Karar kesinleşince mahkeme kararı resen kuruma gönderir.
Hükümsüzlük, iptalde de olduğu gibi marka örneğine ilişkin olarak verilemez.
Bazı mal ve hizmetler yönünden kısmi hükümsüzlük mümkündür.
SMK 6/1’e (karıştırılma ihtimali) dayanan davalarda, davacı kullanmama def’i ileri sürebilir.
Davalının kullanmama def’i imkanı:
Kullanmama def’inde, davalı, dava tarihinden geriye doğru 5 yıl kullanımın ispatlanmasını ister. İspat yükü davacıdadır.
Hükümsüzlük isteyen davacının markası, davalının markasının başvuru/rüçhan tarihinde en az 5 yıldır tescilli ise, kullanmama def’i ileri sürüldüğünde, hükümsüzlük isteyen davacı, bu tarihten geriye doğru 5 yıl içinde de markasını kullandığını AYRICA ispat etmek zorundadır.
Sonraki tarihli markanın bilinmesi veya bilinmesinin gerektiğinin üzerinden 5 yıl geçtikten sonra artık nispi ret sebeplerine dayanarak hükümsüzlük davası açılamaz (sessiz kalmak suretiyle hak kaybı). Ancak başvuru kötü niyetli ise veya mutlak ret sebepleri mevcutsa sessiz kalmakla hak kaybı meydana gelmez.
Sessiz kalmak suretiyle hak kaybı, mutlak ret sebeplerini kapsamaz. Yani sessiz kalınsa dahi mutlak ret sebeplerine dayanan hükümsüzlük davası açılabilir.
Hükümsüzlük davası, dava tarihinde sicilde kayıtlı olan sahibe karşı açılır. Kuruma karşı açılmaz.
YENİLEME:
Tam yenilemede başvuru formu eksikliği için 1 ay süre verilir ancak ücret için süre verilmez, talep yapılmamış sayılır.
Kısmi yenilemede tam yenilemeden farklı olarak ayrıca yenileme istenen emtia listesi ve yenileme vekil eliyle yapılıyorsa bunu içeren vekaletname gerekir. Hiçbir eksiklik için eksiklik bildirimi yapılmaz. Evraklarda eksiklik varsa kısmi yenileme tam yenileme kabul edilir.
Kısmi yenilemede sicile kayıtlı hak sahipleri varsa onların onay beyanı da sunulur.
Ortak markanın kısmen yenilenmesinde gruba dahil tüm işletmeler birlikte başvurmalıdır.
VAZGEÇME:
Vazgeçme, bültende yayımlandığında değil, sicile kaydedildiği anda hüküm doğurur.
Vazgeçmede sicile kayıtlı hak sahibinin veya ihtiyatı tedbir koyduranın rızası gereklidir. Aksi halde yapılamaz. Birden fazla malike ait markada hepsinin birden vazgeçme işlemine katılması gerekir.
Ortak markada ortak temsilci diğer malikler adına vazgeçme ve başvuruyu geri çekme işlemlerini yapamaz.
Vazgeçmede sunulacak belgeler için eksiklik bildirimi yapılmaz.
VEKİLLİK İLE İLGİLİ HÜKÜMLER:
Türkiye’de yerleşim yeri olmayanlar vekil ile temsil edilmek zorundadır.
Marka vekili olmayan vekilin yaptığı başvuru da geçerlidir. Fakat vekilin yapabileceği tek şey başvurudur, diğer işlemleri yapamaz, tebligatlar dahi asile yapılır.
Marka vekili vekaletnamesi adi şekilde yapılabilir. Vekaletname kurum tarafından önceden belirlenen şekilde düzenlenir. Kurum vekili tanıyorsa her dosya için ayrı ayrı vekaletname istemeyebilir.
Vekaletname sunulması gereken durumlarda 2 ay süre verilir, eksiklik giderilmezse yola asil ile devam edilir ve tebligatlar asile yapılır.
TEBLİGAT:
Tebligat, gönderildiği tarihten sonra sisteme girildiği ilk tarihte veya her halde e-tebligatın geliş tarihini izleyen 10. günün sonunda yapılmış sayılır. Okumanın etkisi yoktur.
İlanen tebligatta, tebligat bültende yayımlanır ve yayım tarihinden 7 gün sonra tebligat yapılmış sayılır.
ÜCRETLER:
Tescil ücret ödendisi hiç sunulmamışsa başvuru geri çekilmiş sayılır.
Diğer işlemler için ücret yatırılmazsa talep yapılmamış sayılır. Ücrette miktar yönünden eksiklik halinde 1 ay süre verilir. Ancak süre hiç verilmeyen durumlar vardır:
-Marka başvuru ücreti
-Marka yenileme ücreti
-Yayıma itiraz ücreti
-Kurum kararına itiraz ücreti
-Tasarım yenileme ücreti
-Marka iptal başvuru ücreti
Yukarıda anılan süreler işlem ücretleri ile ilgilidir. Ücretin ödendiği bilgisi halinde verilecek süreler ile ilgisi yoktur.
1+1 AY SÜRE VERİLEN HALLER:
- Yayıma itirazda başvuru sahibine verilir
- Kurum kararına itirazda karşı tarafa verilir
- Yayıma itirazda kullanım ispatı talep edilmişse itiraz edene verilir
- Markanın iptali isteniyorsa marka sahibine verilir
| GERİ ALINAMAZ | GERİ ALINABİLİR | SÜRE, KARAR VERİLENE KADAR DEĞİL, İTİRAZ SÜRESİ BOYUNCADIR |
| Muvafakatname | -Kullanım ispatı talebi
-İptal talebi -Marka başvurusu -İtiraz (hakkında karar verilinceye kadar) |
-Yayıma itirazda itiraz gerekçeleri ve itiraz ücreti
-Karara itirazda itiraz gerekçeleri ve itiraz ücreti -Tasarımda hem başvuru sahibinin hem de üçüncü kişilerin itirazlarında itiraz ücreti ve itiraz gerekçeleri |
NOTER ONAYI GEREKEN HALLER:
- Noter onaylı muvafakatnamenin aslı veya söz konusu muvafakatnamenin noter onaylı örneği.
- Muvafakat formu başvuru veya marka sahibi adına vekil tarafından imzalanmış ise muvafakat yetkisini içeren noter onaylı vekâletname veya söz konusu vekaletnamenin noter onaylı örneği.
- Uzlaşmada tarafların anlaştıkları, anlaşamadıkları veya arabuluculuk faaliyetinin nasıl sonuçlandığına ilişkin düzenlenen tutanağın aslı veya noter onaylı örneği
- Vazgeçmede talep vekil tarafından yapılmış ise vazgeçme yetkisini içeren noter onaylı vekâletname veya söz konusu vekâletnamenin noter onaylı örneği.
NOT: Rüçhan hakkı evrakının noter onaylı sureti değil, aslı ve yeminli tercüman onaylı çevirisi gerekir.
COĞRAFİ İŞARET KONULARI
Gıda ürünleri, el sanatları ürünleri, maden ürünleri, sanayi ürünleri ve tarım ürünleri coğrafi işaret olabilir. Coğrafi işaret ve geleneksel ürün adları, hukuki işlemlere konu olamaz.
Coğrafi işarette başvuru hakkı olanlar:
-Üretici grupları (bunlar ayrı ayrı başvuru yapamaz, grupça başvuru yapılması zorunludur)
-Ürünle ilgili çalışan dernek, vakıf, kooperatif
-İlgili coğrafi bölge ile ilgili kamu kurumları ve kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları (Belediye, Valilik, Kaymakamlık)
-Tek üretici (tek üretici olduğunu kanıtlamak kaydıyla)
Birden fazla üretici varsa bunlar ayrı ayrı başvuru yapamaz. Üretici grubu olarak başvuru yapmak gerekir.
Başvuruda gerekli bilgiler:
-Başvurucu ve vekilin kimlik ve iletişim bilgileri
-Başvuru hakkını gösteren bilgi-belge
-Tek üretici başvurusunda tek üreticiliği ispat eden belge
-Menşe adı mı mahreç işareti mi açıklaması ve hangi ürün grubuna giriyor (maden, el sanatları vb.)
-Başvuru mahreç işareti ise hangi işlemin ilgili coğrafi bölgede yapıldığı bilgisi ve ürünün bölge ile bağını ispat eden belgeler
-Ürüne ilişkin detaylı teknik bilgiler, kimyasal-fiziksel özellikleri
-Ürünün o alandaki tarihsel geçmişi
-Kullanım biçimi ve ambalajlama bilgileri
-Üretim metodu ve üretim adetleri
-Denetim şekli ve örnek denetim tutanağı
-Latin alfabesi dışında karakter varsa bunun karşılığı
-Ücret ödendi bilgisi
Başvuru hakkında kurum ve kuruluşlardan bilgi istenirse bunun ücretini kurum öder. Ancak itiraz üzerine bilgi istenirse bunu itiraz sahibi bildirimden itibaren 1 ay içinde öder.
Yabancı ülke kaynaklı coğrafi işaretler Türkiye’de ek üç şartla tescil edilebilir:
-Yabancı ülkede veya dahil olduğu uluslararası toplulukta da tescilli olmalıdır.
-Denetim şartları yabancı ülkede yerine getirilmiş olmalıdır
-Yabancı ülkede de Türk coğrafi işaretlerine koruma sağlanabiliyor olmalıdır.
Türkiye’deki coğrafi işaretlerle karıştırılma ihtimali varsa kurum önlem alınmasını isteyebilir. Kurum, karıştırılma ihtimali varsa yabancı ülkenin adını da coğrafi işarete ekleyebilir.
Yabancı coğrafi işarette kaynak ülke etikette gösterilmelidir.
EKSİKLİK HALİNDE:
Başvuruda kimlik bilgisi hiç yok ise: Eksiklik bildirimi yapılmaksızın başvuru yapılmamış sayılır. Bu karara itiraz edilemez.
Başvuruda kimlik bilgisi eksik veya hatalıysa: Eksikliğin giderilmesi için 1 ay süre verilir. Eksiklik giderilmezse başvuru yapılmamış sayılır. Bu karara itiraz da edilemez.
Diğer bütün eksiklikler: 3 ay süre verilir, talep halinde 2 defa 3’er ay daha süre verilebilir. Eksiklik giderilmezse başvuru reddedilir.
Markanın aksine, başvuru tarihini etkileyen hiçbir eksiklik yoktur.
AB Tescili için AB Üyesi ülke vatandaşı olmak gerekmez. Bölgenin Avrupa’da olması da gerekmez.
Şarap ve distile alkollü içecekler AB Tescili kapsamı dışındadır.
Coğrafi işaret kendi ülkesinde de tescilli olmalıdır.
Hayvanlar ve bitki çeşitleri coğrafi işaret olamaz.
Yabancı coğrafi işaretin Türkiye’de tescili için Türkiye’de kullanılıyor olması gerekmez.
Coğrafi işaret, markanın aksine, sonradan asla öz ad haline gelemez.
Kendi ülkesinde korunmayan, koruma süresi geçen ya da kullanılmayan yabancı coğrafi işaret ve geleneksel ürün adları tescil edilemez.
Üçüncü kişiler, yayımdan itibaren 3 ay içinde itiraz edebilirler. İtiraza ilişkin ücretin, itiraz süresi içinde ödenmesi ve ödendiğine ilişkin bilginin aynı süre içinde Kuruma sunulması zorunludur.
Başvurucu, başvurusu reddedilirse 2 ay içinde itiraz edebilmektedir. Bu itirazı doğrudan YİDK karara bağlar.
Her türlü itiraz gerekçesi öne sürülebilir. İtirazı doğrudan YİDK değerlendirir ve nihai karar verir.
İtiraz ücreti hemen yatırılmak zorunda değildir, itiraz süresi içerisinde (karar verilene kadar değil) yatırılabilir.
Önceki tarihli marka sahibi de aynılık veya benzerlik nedeniyle 3 aylık süre içerisinde itiraz edebilir, bu durumda tescili istenen coğrafi işaretin markanın varlığına zarar vermesi veya gerçek kaynağı konusunda yanıltıcı olması gerekmektedir.
Üçüncü kişilerin yayıma itirazı sonucunda başvurucuya 1 aylık cevap süresi verilir. Markanın aksine, İtirazı doğrudan YİDK değerlendirir ve nihai karar verir. Kurum ek bilgi ve belge için +1 ay daha verebilir.
Geleneksel ürün adı ile marka, coğrafi işaret vb. diğer haklarla bir çatışma çıkarsa diğer haklar üstündür.
Coğrafi işaret, üzerinde sözleşme yapmaya müsait değildir.
UZLAŞMA:
Kurum tarafları uzlaşmaya davet edebilir. Uzlaşma halinde marka kısmındaki usul uygulanır.
Sürecin başlamasına giden iki ihtimal vardır:
- Kurum tarafları uzlaşmaya davet edebilir. (Buna taraflar 1 ay içinde birlikte olumlu cevap vermelidir.)
- Taraflar birlikte arabulucuya başvurabilir. (Bu durum kuruma bildirilince, kurum 3 ay süre verir ve inceleme durur. Birlikte talep edilirse süre 3 ay daha uzatılabilir.)
Sürecin bitiminde iki ihtimal vardır:
- Anlaşma olursa anlaşma tutanağının aslı veya noter onaylı sureti, arb. sürecinin bitiminden 1 ay içinde kuruma sunulur (yoksa anlaşma olmamış kabul edilir).
- Anlaşmama halinde süreç kaldığı yerden devam eder.
Yayıma itiraz neticesinde kurum, başvurunun biçim ve kapsamında değişiklik yapılmasına karar verebilir ve tekrar yayımlanır. Buna bir kez daha itiraz edilemez.
Tescil aşamasına gelinmesi halinde kurum tebliğden itibaren 2 ay sürede tescil ücretini yatırmasını ister.
TESCİLDE DEĞİŞİKLİK:
Menfaati olan herkes değişiklik talebi isteyebilir. Değişiklik talebi ücretlidir.
Değişiklik talebi halinde aşağıdakilerin eksikliği halinde 3 ay süre verilir:
-Değişiklik Başvuru formu, kimlik ve iletişim bilgileri
-Hangi özelliklerin değiştiği veya tescilde hata varsa ne hata bulunduğu
-Ücret ödendisi
-Varsa vekil bilgisi
Değişiklik talebi kabul edilirse bültende yayımlanır ve yine tescildeki gibi 3 ay itiraz süresi vardır.
Değişiklik isteyen, tescil ettirenden başka bir kişi ise kurum tescil ettirenden 1 ay içinde görüş sunmasını ister.
Değişikliğe itiraz kabul edilmezse, süresi geçerse veya hiç itiraz edilmezse değişiklikler bültende yayımlanır ve böylece yayım tarihi itibariyle kesinleşir. Değişiklikler, kullananlar tarafından değişikliğin yayım tarihinden itibaren, yani kesinleşmeden itibaren en geç 1 yıl içinde uygulanır.
TESCİL ETTİRENDE DEĞİŞİKLİK:
Tescil ettirenin veya başvurucunun değişmesi beyan, kurum tespiti veya mahkeme tespiti ile ortaya çıkabilir. Sebepleri şunlar olabilir:
-Başvurucu veya tescil ettirenin başvuru hakkına sahip olmaması
-Denetim yükümlülüğünü yerine getirmemesi
-Vazgeçme
Bu lüzumun tespiti halinde durum bültende yayımlanır, istekliler yayım tarihinden itibaren 3 ay içinde başvuru yapmalıdır. Kurum başvuruyu kabul ederse bültende yayımlar. İsteklilerin belgelerinde (kimlik ve iletişim bilgileri, vekil bilgisi, başvuru hakkına sahip olunduğu ve denetim şartlarını taşıdığını ispat eden bilgiler) eksiklik halinde 2 ay süre verilir.
Kimse başvurmazsa coğrafi işaret veya geleneksel ürün adı sona erer.
Birden fazla başvurusu varsa kurum denetim şartlarını yerine getirme yeterliliği ve üreticileri daha iyi temsil yeterliliği bakımından daha iyi olanı seçer.
MARKA İLE İLİŞKİ:
- İhtimal: SONRAKİ TARİHLİ MARKA (Coğrafi İşarete Üstünlük Tanınır): Tescilli coğrafi işaret, markada yardımcı unsur olarak yer alsa dahi markalar bakımından mutlak ret sebebidir. Dolayısıyla hükümsüzlük davası da açılabilir.
- İhtimal: ÖNCEKİ TARİHLİ MARKA (Varlıklarını Birlikte Sürdürürler): Coğrafi işaretle aynı veya benzer marka, coğrafi işaretten önce tescil edilmiş veya markanın kullanım hakkı iyi niyetle kazanılmışsa her iki işaret birlikte varlığını sürdürür.
- İhtimal: ÖNCEKİ TARİHLİ MARKA (Markaya Üstünlük Tanınır): Tescilli bir markanın sahip olduğu itibar, ün ve kullanım süresi de göz önünde bulundurularak bu marka ile aynı veya benzer olması sebebiyle markanın varlığına zarar verici veya gerçek kaynağı konusunda yanıltıcı olacak nitelikteki adların coğrafi işaret veya geleneksel ürün adı olarak tesciline, önceki tarihli hak sahibinin itirazı üzerine izin verilmez.
COĞRAFİ İŞARETİ KULLANMA:
Coğrafi işaret, üretim ve pazarlamada bulunan kişilerce kullanılır ve izin alınmadan kullanılabilir, tescil ettirene bildirim yapılır. Tescil ettiren, denetime esas liste oluşturur.
Tescil öncesi kullanıyorlarsa tescilden itibaren 6 ay içinde, tescil sonrası kullanılıyorlarsa kullanımın başlamasından itibaren 6 ay içinde tescil ettirene bildirmelidirler.
Sadece satış yapanların bildirim yükümlülüğü bulunmaz.
AMBLEM:
Coğrafi işarette amblem zorunludur. Geleneksel ürün adında amblem zorunlu değildir, ama bu halde SMK koruması sağlanmaz. Amblem ürüne yerleştirilemiyorsa işletmeye konulur.
Üye olduğumuz uluslararası anlaşmalara göre Türkiye’de tescil edilen Yabancı coğrafi işaretlerde amblem kullanımı zorunlu değildir. Aksi halde yine zorunludur.
DENETİM:
Denetim; tescilde gösterilen özelliklere uygun kullanımı ve amblem kullanımını kapsar.
Denetim en az her yıl 1 defa yapılır. 1 yıllık süre tescilin bültende yayımlandığı tarihte başlar.
Tescil ettiren, denetim merci kurar. Denetim merci sicile tescil edilir.
Denetim tutanakları (2 nüsha) denetim merci tarafından; denetim raporu tescil ettiren tarafından hazırlanır.
Denetim sonunda yasal yollara başvuru yapma yükümlülüğü tescil ettirenindir.
Denetim mercinin değişikliği için kurumdan izin alınması gerekir.
Denetim masrafları denetlenenlerden talep edilebilir.
Denetim raporunda eksiklik halinde kurum bunun giderilmesi için 6 ay süre verir. Eksiklik giderilmezse tescil ettirende değişiklik yapılır.
TECAVÜZ VE DAVALAR:
Coğrafi işarete tecavüz halinde başvuran veya tescil ettiren doğrudan dava yoluna başvurabilir. Ancak kullanım hakkı sahipleri, (markadaki lisans sahipleri gibi) önce tecavüzü noter yoluyla ihbar etmelidir, 3 ay içinde dava açılmazsa dava açabilirler. İhtiyati tedbir kararı alabilirlerse dava açma hakları da vardır.
Başvurunun yayımı ile tescilin yayımı arasında geçen sürede başvurucu tazminat davası ve tecavüz davası açabilir. Bu halde tecavüz edenin kötü niyetli olması ve başvuru içeriğinden haberdar olması gerekir. Tescil bekletici mesele yapılır.
Coğrafi işarete tecavüzde manevi tazminat ve yoksun kalınan kazanç talep edilemez.
Coğrafi işarete karşı bazı fiillerin (yanıltıcı kullanım vb.) önlenmesini hem tescil ettiren, hem de üreticiler, pazarlamacılar, satanlar ve sair kullanım hakkına sahip tüm kişiler talep edebilir.
HÜKÜMSÜZLÜK:
Coğrafi işaretin hükümsüzlüğü de dava yoluyla ileri sürülür. Menfaati olan herkes dava açabilir. Tescil ettirende değişiklik varsa dava tarihinde tescilde kayıtlı olan kişiye açılır. Denetimdeki problemler, başvuru şartlarına aykırılık, yabancı başvurular için aranan ek şartlardan birine aykırılık, ürünün coğrafi işaret tanımına aykırı olması vb. hükümsüzlük sebebi olabilir.
Hükümsüzlük, markadaki gibi geçmişe etkilidir ve başvuru tarihinden itibaren hüküm doğurur. Karar kesinleşince işaret sicilden terkin edilir.
Markadaki gibi, hükümsüzlük kararından önce kesinleşmiş ve icra edilmiş tecavüz davalarına ilişkin kararlar ve önceki sözleşmeler etkilenmez. Sözleşme bedelinin kısmen veya tamamen iadesi istenebilir.
VAZGEÇME:
Vazgeçme halinde kurum, tescil ettirende değişiklik prosedürünü uygulamaya koyar. Bu durum bültende yayımlanır, yayımdan itibaren 3 ay içinde istekli çıkmazsa sona erme/terkin gerçekleşir.
Vazgeçme formu ve özel yetkili vekaletname gerekir. Vekaletnamedeki eksiklik halinde 2 aylık süre verilir.
TASARIM KONULARI
Bilgisayar programları tasarım hukuku anlamında ürün olamaz ancak yazılımların arayüzleri ve masaüstü sembolleri, ikonlar veya amblemler tasarım olabilir.
Yazı fontları tasarım olabilir. Mağazanın iç yerleşim düzenleri tasarım olabilir. Ambalajlar da tasarım olabilir.
Tasarım yeni ve bilgilenmiş kullanıcı bakımından ayırt edici ise korumadan yararlanır.
Hem tescilli hem de tescilsiz tasarım başvuru veya rüçhan tarihinden önce dünyanın hiçbir yerinde kamuya sunulmamış olmalıdır, ancak 12 aylık hoşgörü süresi korunur.
Tasarımcının rızası ile veya tasarımcı ile olan ilişkisini kötüye kullanan üçüncü kişilerce tasarımın kamuya sunulması da hoşgörü süresi içerisindedir. Gizlilik şartıyla tasarımı üçüncü kişiyle paylaşmak, kamuya sunmak sayılmaz.
Tescilsiz tasarımlar da kısmen korunur. Ancak tescilsiz tasarımın korumadan yararlanabilmesi için kamuya sunma işleminin Türkiye’de yapılmış olması gerekir. Tescilsiz tasarım sadece 3 yıl korunur. Tescilsiz tasarım Türkiye dışında bir yerde kamuya sunulmuşsa da yeni kabul edilir.
Sadece küçük detaylarla ayrışan tasarımlar aynı sayılır.
Tasarımda başvurucunun tasarımcı olma şartı yoktur.
Ortak (paylı mülkiyet) tasarımdan lisans verilebilmesi için oy birliği şarttır.
Tasarım; bakım, servis ve onarım dışında, gündelik kullanım esnasında görünebilir olmalıdır. Örneğin vites kolu görünebilir ancak vites dişlileri görünemez.
Ürünün teknik fonksiyonunun zorunlu kıldığı görünüm özellikleri, tasarım olarak korunmaz. Örneğin mikrofon jak girişi tescil edilemez. Bunu kurum resen incelemez ama tescile itiraz edilebilir.
Ürünü başka bir ürüne monte etmek için belli bir biçimde üretilmesi gereken ürünlerin görünümleri tescil edilemez ve korunmaz. Örneğin tornavida ucu tescil edilemez. Bunu kurum resen incelemez ama tescile itiraz edilebilir.
Paris Anlaşması gereği hükümranlık işaretleri, kamuya mal olmuş tarihi değerler ve izne tabi işaretler tasarım olarak tescil edilemez.
Tescilli tasarım sahibi; üretmeyi, piyasaya arzını, ithalini, ihracını ve sair her türlü fiilin önlenmesini isteyebilir.
Tescilsiz tasarım sahibi; üretmeyi, piyasaya arzını ithalini, ihracını ve sair her türlü fiilin önlenmesini sadece kopyalama mevcutsa isteyebilir.
Tescilsiz tasarım 3 yıl korunur, bu süre uzatılamaz.
Geç tescil uzatma ve kısmi yenileme tasarımda da mümkündür.
Birleşik ürüne orijinal görünümünü yeniden kazandırmak amacıyla kullanılan (araç onarımı) parçalar piyasaya sürülmesinden itibaren sadece 3 yıl korunur. Eşdeğer (yan sanayi) parçalar hiç korunmaz.
Yabancı uçakların Türkiye’deki bakım ve onarımı için ithal edilen parçalar korunmaz.
Tasarımı tescilinden önce kullanmakta olan kişi, kullanımı ticari ve iyi niyetli ise, tescilli tasarımı tescilden sonra da ticari işletmesinin ihtiyacı ile sınırlı olarak kullanmaya devam edebilir.
Birden fazla başvurucu mevcutsa bunlar paylı mülkiyet sahibi olurlar. Dolayısıyla herkes kendi payında serbestçe tasarruf edebilir. Kullanım hakkı her bir paydaşa aittir. Her bir paydaş, davaları kendi başına açabilir ancak 1 ay içinde diğer paydaşlara davayı ihbar etmelidir. Sözleşme ile elbirliği mülkiyeti de tesis edilebilir.
Birden fazla sahibi olan (paylı mülkiyetli) tasarımda lisans verme için oy birliği gerekir, oy birliği sağlanamazsa hakimin müdahalesi istenebilir.
Hizmet ilişkisi içeren iş sözleşmesinde tasarım, görülen işin bir parçası olarak yapılmışsa hak sahibi işverendir.
İş yerindeki bilgi ve araçtan istifade ederek iş görme kapsamı dışında yapılmış tasarım varsa yine hak sahibi işverendir ancak talep halinde hak sahibi işverenden bedel ödemesini isteyebilir.
Hizmet ilişkisi (iş sözleşmesi) yoksa sözleşme hükümlerine bakılır.
Öğrenciler, stajyerler ve Öğretim elemanlarının tasarımlarında da hak sahibi üniversitedir ancak öğretim elemanlarının tasarımlarında gelirin en az yarısının öğretim elemanına kalması gerekir.
Tasarımda da markada olduğu gibi rüçhan doğuş tarihinden itibaren (hoşgörü süresi değil) 6 ay içinde başvuru yapılmalıdır ve rüçhan talebi başvuru esnasında yapılarak rüçhan hakkı belgesinin de başvurudan itibaren 3 ay içinde kuruma sunulması gerekmektedir.
Locarno anlaşmasında aynı sınıfta yer almak kaydıyla 100 adete kadar tasarım için tek başvuru yapılabilir. Süslemeler için aynı sınıfta olma şartı aranmaz. Her bir tasarım için ayrı ayrı ücret ödenir. 100 tasarım sınırı aşılırsa veya aynı sınıfta yer almayan ürünler başvuruya konu edilirse başvuru bölünür ve kurum, başvurucuya 2 aylık süre vererek hangi tasarımların tescilini istediğini sorar. Bu durumda kalan tasarımlar için yeni bir başvuru yapılabilir, yeni yapılacak başvuru, ilk başvurunun başvuru ve rüçhan tarihini muhafaza eder.
Hoşgörü süresi kamuya sunma tarihinden geriye dönük hesaplandığı için, rüçhan tarihi 12 aylık süre içerisinde ise başvuru yeni kabul edilir. Yani başvuru veya rüçhan tarihinden hangisi daha erken ise hoşgörü süresinde o tarih baz alınır.
Kalp şeklinde elma endüstriyel yolla üretilmeye elverişli olmadığı için tasarım olarak tescil edilemez.
TASARIM BAŞVURUSUNDA EKSİKLİKLER:
1 ay süre verilecek ve eksikliğin başvuru tarihini ETKİLEYEN eksiklikler:
-Başvurucunun kimlik bilgilerini içeren başvuru formu
-Görsel anlatım
2 ay süre verilecek ve başvuru tarihini ETKİLEMEYEN eksiklikler:
-Tasarımcının kimlik ve iletişim bilgileri (veya varsa tasarımcının gizli tutulma talebi)
-Başvurucunun tasarım hakkını nasıl elde ettiğine dair bilgi
-Tasarımın uygulandığı ürün adı
-Ücret ödendisi
-Yetkili kişilerce atılmış imza
-Varsa yayım erteleme talebi ve numune (yayım erteleme talebi varsa görsel anlatım yerine numune sunulabilir.)
İsteğe bağlı sunulabilir:
-Tarifname (yazılı anlatım) (isteğe bağlı)
Başvurudan itibaren 3 ay içinde sunulması gerekir:
Rüçhan hakkı evrakları. Rüçhan hakkı talebi başta yapılmış olmalıdır. 3 aylık süre yalnızca evrakların sunumu içindir. Yetkili idare tarafından verilmiş onaylı rüçhan belgesinin aslı ve yeminli tercüman tarafından onaylanmış Türkçe tercümesi sunulmalıdır. Rüçhan hakkı talebi yapılır da rüçhan ücreti ödenmezse veya rüçhan belgesinin hem aslı hem de yeminli tercümesi beraber sunulmazsa 2 aylık sürede eksikliğin giderilmesi istenir.
GÖRSEL ANLATIM:
Görsel anlatım en az 8*8 en çok 16*16 cm boyutunda olur. Görsel anlatım tescile konu tasarım dışında bir ölçü, cisim, eksen, metin ve boyut içeremez. Görsel anlatım fotoğraf veya çizim de olabilir. Çizimler elle veya bilgisayarla yapılabilir. Fotoğraflarda ürün beyaz fonda gösterilir. Fotoğraf biyometrik ve yüksek çözünürlüklü olmalıdır.
Ek görsel anlatım sunulabilir. Bunlar farklı yönden görünüm veya kesit görüntüsü olabilir.
Birleşik ürünü oluşturan parçaların tescilinde, koruma dışında kalan kısımlar bulanıklaştırılabilir, gölgelendirilebilir, çizimlerde ise kesik çizgi ile gösterilebilir. Fotoğraflarda, koruma istenen bölüm kutu içine alınabilir.
Yazı tiplerinde sunulan örnek metin ek görsel anlatım sayılır.
Tasarım üzerinde marka kullanılabilir, ancak bu markaya koruma sağlamaz. Tasarım üzerinde yazı varsa o yazı hakkında da hak doğmaz.
Tarifname zorunlu değildir. Tasarımın yazılı anlatımıdır.
Tasarımlar Locarno anlaşmasına göre sınıflandırılır. Sınıflandırma başvuru esnasında sunulması gereken bir bilgi değildir. Başvuru sahibi yanlış ürün grubunu seçerse kurum eksiklik bildirimi yapmaksızın re’sen düzeltme yapar.
RÜÇHAN HAKKI:
Başvuru Rüçhanı:
Paris Anlaşması veya DTÖ taraf devletleri uyruklu kişiler veya buraların uyruğunda olmamasına rağmen buralarda yerleşim yeri veya ticari işletmesi olan kişiler, dünyanın herhangi bir yerinde yaptıkları tasarım başvuru anından itibaren 6 ay rüçhan hakkı elde ederler.
Sergi Rüçhanı:
Serginin Paris Sözleşmesi ülkelerinde, DTÖ taraf ülkelerinde veya Türkiye’deki resmi sergilerde olması gerekir.
Sergi rüçhanı süresi de malın sergiye konmasından veya sergi tarihinden önce görülebilecek şekilde alana yerleştirilmesinden itibaren 6 aydır. Başvurucunun yine SMK md. 3 başvuru yapma hakkı olması gerekir.
Birden fazla kişinin sergilerde teşhiri varsa rüçhan hakkını, önce sergiye koyan ya da önce Türkiye’de başvuru yapan kazanır.
Birden fazla rüçhan talebi varsa ilk olan geçerli olur.
Yayım erteleme 30 ay süreye kadar yapılabilir. Bu durumda tescil edilen tasarımın görsel anlatım ve başvuru dosyası 3. kişilere gösterilmez.
Yayım erteleme süresi bitince, yayım ücreti ve sunulmamışsa görsel anlatım sunulur. Bunlar tamamlanmazsa 2 ay süre verilir. Eksiklikler giderilmezse tasarıma tanınan haklar en başından itibaren doğmamış sayılır.
TASARIMDA ULUSLARARASI BAŞVURU:
Tasarımlarda uluslararası başvuru Lahey Anlaşmasına göre yapılır.
Uluslararası başvuru için hem menşe ofise (kendi ülkesindeki ofise) hem de WIPO’ya başvurulabilir. Tasarımın uluslararası tescilinde, markadan farklı olarak menşe ofisteki başvuru veya tescille bağlılık ilkesi yoktur. Başvuru İngilizce, Fransızca ve İspanyolca yapılabilir.
Başvuru hakkı olanlar: Lahey Sözleşmesi tarafları, bu taraf devletlerde yerleşim yeri olanlar veya buralarda ticari faaliyette bulunanlar.
Uluslararası başvuruda uluslararası büro (WIPO), sadece şekli inceleme yapar. Eksiklik varsa 3 ay süre verilir. Ardından tasarım, uluslararası tasarım bülteninde yayımlanır. Bu yayım, seçili devletlere bildirim hükmündedir. Ayrıca ülkelere bildirim yapılmaz.
Esas incelemeyi, seçilen devletlerin kendi ofisleri yapar, şekli inceleme yapmaz. Seçili devletler, tasarımın uluslararası bültende yayımından itibaren 12 ay içinde karar vermek zorundadır, aksi halde tescile mecbur hale gelirler.
Türkiye seçilirse, Türkpatent şekli inceleme yapmaz. Türkpatent başvuruyu reddederse uluslararası büro aracılığı ile başvurucuya bildirim yapar ve başvurucu bildirim tarihinden itibaren 2 ay içinde itiraz edebilir.
Uluslararası başvurunun kendi ülkesinde korunmaması -markanın aksine-, uluslararası korumayı engellemez.
Ulusal başvurularda tasarım 5*5 olmak üzere azami 25 yıl korunur, uluslararası başvuruda ise başvuru tarihinden itibaren 5 yıl koruma sağlanır, ancak ulusal mevzuatlardaki tavan süreyi geçemez. Örneğin Türkiye’de 25 yılı geçemez.
Tasarım başvuru ücreti ödenmezse başvuru yapılmamış sayılır. Başvurunun geri çekilmesi, reddi veya işlemden kaldırılması halinde başvuru ücreti iade edilmez.
Yayım ücreti, her bir 8*8 alan başına alınır. Birden fazla görsel anlatım için ilave yayım ücreti alınır. Alan büyürse de ilave yayım ücreti alınır. Yayım ücreti ödenmezse de başvuru yapılmamış sayılır. Başvuru geri çekilirse, reddedilirse, işlemden kaldırılırsa talep halinde yayım ücreti iade edilir.
Rüçhan talebi olan her tasarım için ayrı ücret alınır. Ödenmezse talep yapılmamış sayılır.
Başvuru geri çekilirse rüçhan ücreti iade edilir. Başvuru reddedilirse veya işlemden kaldırılırsa rüçhan ücreti iade edilmez.
Yayım erteleme talep edilen her tasarım için ayrı ayrı ücret ödenir. Her halde talep halinde yayım ücreti iade edilir.
TESCİLE İTİRAZ:
Tasarımda kurumun incelemesinden geçince doğrudan tescil kararı verilir, markadaki gibi yayım kararı verilmez. Bültende tescilin ta kendisi yayımlanır. Tescilin yayımı ile üçüncü kişilerin itiraz süreci başlar. Tescile itiraz süresi 3 aydır. Ücrete ve gerekçeye ilişkin eksiklikler yine aynı 3 aylık süre içerisinde giderilebilir (bildirimsiz).
Başvurucunun, başvurunun reddine itiraz süresi 2 aydır. Kurum, süresi içindeki bu itiraz hakkında 1 ay içinde sunulmak üzere ek bilgi ve belge isteyebilir. Başka deyişle, Kurumun ret kararına karşı başvurucu tarafından yapılan itirazın incelenmesi aşamasında ve gerekli görülen hallerde başvuru sahibinin görüşü alınır ve başvuru sahibinin görüşünü bildirim tarihinden itibaren bir ay içinde Kurula bildirmesi istenir. Bu süre içinde görüşün sunulmaması halinde itiraz mevcut bilgi ve belgeler kapsamında değerlendirilir. (Başvurucunun itirazı var ise 1 ay)
Üçüncü kişilerin tasarım tescilinin yayımına ilişkin yaptığı itirazlar, görüşlerini açıklayabilmesi için başvuru sahibine bildirilir ve karşı görüşünü bildirim tarihinden itibaren bir ay içinde Kurula bildirmesi istenir. İtiraz sahibinden, bildirim tarihinden itibaren bir ay içinde sunulmak üzere ek bilgi ve belge istenebilir. (Üçüncü kişilerin itirazları varsa 1+1 ay) Yani, tescile itirazı sadece üçüncü kişiler yapar. Buna başvurucunun cevap süresi 1 aydır. +1 ay verilebilir.
Hem başvuru sahibinin hem de üçüncü kişilerin itirazında itiraz ücreti ve itiraz gerekçeleri, itiraz süreleri boyunca (2 ay ve 3 ay) tamamlanabilir.
Tescile itirazda ücret dışındaki eksiklerde verilecek eksiklik giderme süresi 1 aydır. Tescile itirazda ücret eksikliği halinde süre verilmez.
Aynı itirazı birden fazla kişi yapmışsa tebligatlar ilk sıradakine yapılır.
İtiraz neticesinde kabul veya kısmen kabul kararı verilirse tasarım hükümsüz kılınmış demektir ve bu geriye etkilidir.
Çoklu başvuruda bir tasarıma itiraz varsa diğer tasarımlar da kurumca incelenebilir ve hükümsüz kılınabilir.
TASARIMDA TESCİL ENGELLERİ:
-Yeni olmama
-Tasarım ve ürün tanımına aykırılık
-Kamu düzeni ve genel ahlaka aykırılık
-Başvuru hakkı olmayan kişilerin başvuruları
-Paris Anlaşması uyarınca hükümranlık işaretleri, halka mal olmuş nişan, arma ve adlandırmalar.
TASARIM GASPI:
Tasarım gaspında gerçek hak sahibi, tasarımın devrini veya hak sahibi olarak tanınmayı talep edebilir. Davada hak düşürücü süre, tescilli tasarımlarda tescilin yayımından; tescilsiz tasarımlarda kamuya açıklanmadan başlayarak 3 yıldır. Gasp eden kötü niyetli ise bu hak düşürücü süre uygulanmaz.
Tasarım gaspı tecavüzdür.
Tasarım gaspı halleri:
-Tasarım gerçek hak sahibi adına tescilli değilse
-Başvuru gerçek hak sahibi tarafından yapılmamışsa
-Tasarım gerçek hak sahibi dışında kamuya açıklanmışsa
Tasarım gaspında karar kesinleştikten sonra karar ve dava dilekçesi bültende yayımlanır. Karar sicile kaydedilince gasp edenin hakları son bulur.
Tasarımı ithal etmek tecavüzdür ancak ihraç etmek değildir.
Ancak gasp eden iyi niyetli ise ve ondan lisans alan varsa ve lisans alanın bu tasarımı kullanma konusunda ciddi hazırlıkları varsa, lisans alan, hak sahibi değişikliğinin kurum tarafından ilgililere bildirilmesinden itibaren 2 ay içinde gerçek hak sahibinden inhisari olmayan lisans talep edebilir. Talep halinde, inhisari olmayan lisans verilmek zorundadır. Lisans alan kötü niyetli ise bu hüküm uygulanmaz. Tasarım üzerinde kısmı hak iddia ediliyorsa mahkemeden paylı mülkiyet gereği hak sahipliği talep edilebilir.
Tecavüz davasının yayım erteleme süresinde açılabilmesi için sicil kaydında ve başvuru dosyasındaki bilgilerin davalı tarafa bildirilmiş olması şarttır.
Başvuru tescil edilerek yayımlanınca, tescil sahibi tecavüz davası açabilir. Tecavüz eden başvuruyu önceden biliyorsa yayımdan önce de dava açılabilir.
HÜKÜMSÜZLÜK DAVASI:
Hükümsüzlük davasında davacılar; menfaati olanlar, tasarım hakkının gerçek sahipleri veya önceki tarihli hak sahibi olabilir. Davalılar; dava tarihinde sicilde kayıtlı olan hak sahibi veya tescilsiz tasarımın sahibi olduğunu iddia eden kişidir.
Hem tescilli hem de tescilsiz tasarımlar hakkında hükümsüzlük davası açılabilir.
Koruma süresi içinde her zaman, koruma süresi bittikten sonra 5 yıl içinde hükümsüzlük davası açılmalıdır.
Tasarımın hükümsüzlük sebepleri:
-Tescil engelleri (tasarım ve ürün tanımına aykırılık, tasarımın yeni ve ayırt edici olmaması, başvuru hakkı olmayan kişilerce yapılmış başvuru)
-Koruma kapsamı dışında kalan tasarımlar (kamu düzenine aykırılık, hükümranlık işaretleri, ürünün teknik özelliği gereği sahip olduğu görünüme ilişkin tasarım, diğer ürünlere monte etme amacıyla belirli şekilde üretilen parçalar) (Bu hallerde kısmi hükümsüzlük mümkündür)
-Tescile itiraz sebepleri (Kötü niyetli başvuru, bir fikri mülkiyet hakkının yetkisiz kullanımı)
-Tasarım gaspı
Hükümsüzlük davasının istisnaları (önceki sözleşmeler ve önceden kesinleşen tecavüz davaları) marka ve coğrafi işaret ile aynıdır.
TASARIMIN SONA ERMESİ:
Vazgeçme halinde, sicilde hak sahibi olarak gözüken diğer kişilerin yazılı rızası aranır. (Elbirliği-paylı mülkiyet fark etmez, ancak paylı mülkiyette -ki aksi belirtilmedikçe tasarımda paylı mülkiyet esastır- her paydaş kendi payından vazgeçebilir.)
Tasarımın maliki (paylı mülkiyet sahipleri) birden fazla ise hepsinin vazgeçme işlemine katılmaları gerekir. Ancak malikler (paylı mülkiyet sahipleri) kendi haklarından ayrı ayrı vazgeçebilir.
Vazgeçme, sicile kayıt tarihi anında hüküm doğurur.
SINAV, SİCİL VE DİSİPLİN KONULARI
– Soruların ilan süresi: Sınavdan sonra en geç 10 gün içinde
– Sorulara itiraz süresi: İlan tarihinden itibaren en geç 7 gün içinde
– Sorulara itirazın karara bağlanma süresi: İtiraz süresinin bitiminden itibaren en geç 15 gün içinde
– Sonuçların ilanı: Sorulara itiraz ve itirazların değerlendirilmesi süreleri dolduktan sonra en geç 15 gün içinde
– Sonuçlara itiraz: sonuçların ilanından itibaren en geç 7 gün içinde
– Sonuçlara itirazın karara bağlanma süresi: Sonuçlara itiraz süresinin bitiminden itibaren en geç 15 gün içinde
Memurlar marka vekili siciline kaydolamaz.
Şikayet hakkı herkese aittir, ancak meslektaşların hakkını korumaya dönük kuralların ihlalinde sadece meslektaşlar şikayette bulunabilir.
Şikayet gerekçeli olmalı ve kimlik bilgileri yer almalıdır. Kurum gerekli görürse soruşturmayı genişletebilir.
Şikayet soyut ve gerekçesiz ise soruşturma açılmadan reddedilir. Hukuka aykırılık görülmezse soruşturmaya yer olmadığına dair karar verilir.
– Disiplin kurulu üye sayısı: 7 (Sanayi bakanlığından 1, kurumdan 3, beş yıl mesleğini ifa edenlerden 3) Aynı sayıda yedek üye de olur. En az 4 kişinin katılımıyla toplantı yapılabilir. Oylarda Eşitlik olursa başkanın oyu eşitliği bozar. Tüm disiplin kurulu üyelerini kurumun tavsiyesiyle Sanayi ve Teknoloji Bakanı atar. Üyeler 3 yıl için atanır. Üst üste 2 defa toplantıya katılmayan disiplin kurulu üyesi üyelikten çıkarılır ve aynı türden yedek üye alınır. Yedek üye 7 gün içinde olumlu beyan vermezse diğer üyeye sorulur.
Soruşturma açılırsa, şikayet vekile tebliğ edilerek 7 gün savunma süresi verilir. Kurul tanık dinleyebilir, taraflardan bilgi ve belge talep edebilir. Ceza verilecek ise, soruşturmanın bitiminden itibaren en geç 30 gün içinde karar açıklanmalıdır. Kurulun sekretaryasını kurum yapar.
– Disiplin cezasına karşı idari yargıda iptal davası açma süresi: 60 gün
– Disiplin kurulunun soruşturmaya başlama süresi: Şikayetten itibaren 3 ay
– Ceza verme zamanaşımı: 2 yıl
Meslek kurallarını ihlal edenlere uyarma cezası verilir. Ancak;
Menfaati zıt taraflara vekillik edenlere ilk seferde doğrudan kınama cezası verilir.
Vekaletname aslına aykırı örnekle vekillik yapanlar ve kuruma ait unvanı iltibas yaratacak şekilde kullananlara ilk seferde doğrudan faaliyetten alıkoyma cezası verilir. Bu alıkoymanın süresi 3 ay ila 1 yıldır.
– Uyarma cezası aldıktan sonra tekrar uyarma cezası gerektiren fiil sebebiyle kınama cezası alma süresi: 2 yıl
– Kınama cezası aldıktan sonra tekrar kınama gerektiren fiil sebebiyle geçici olarak vekillik faaliyetinden alıkonulma süresi: 5 yıl
– Geçici olarak vekillik faaliyetinden alıkonulduktan sonra tekrar geçici olarak vekillik faaliyetinden alıkonulma gerektiren fiil sebebiyle vekillikten çıkarma süresi: 5 yıl
MEDENİ HUKUKA GİRİŞ VE KİŞİLER HUKUKU
15 yaşını dolduranlar kendi isteğiyle veya velinin rızasıyla mahkemece ergin kılınabilir.
Tam ehliyetli: Ayırt etme gücüne sahip, ergin ve kısıtlı olmayan kişiler.
Tam ehliyetsizler: Ayırt etme gücü olmayanlar
Sınırlı ehliyetliler: Yasal danışman atanmış kişiler
Sınırlı ehliyetsizler: Ayırt etme gücüne sahip küçükler ve kısıtlılar. Kendi işlemleriyle borç altına giremezler. Bağış kabul edebilirler. Kişiye bağlı hakları kullanmada (evlenme ve nişanlanma izne tabidir) ve haksız fiillerinden sorumlu tutulabilmede ehliyetli kabul edilirler. Yasal temsilcilerinin rızası olsa dahi kefil olamaz, bağış yapamaz ve vakıf kuramazlar.
Sınırlı ehliyetlilerin yapamayacakları:
– Dava açma
– Sulh olma
– Taşınmazın alım satımı ve taşınmaz üzerinde ayni hak kurma
– Kıymetli evrak alım satımı ve rehni
– Ödünç verme-alma
– Bağışlama
– Kefil olma
– Kambiyo taahhüdünde bulunma
– Gaiplik kararı isteme süresi: Ölüm tehlikesi halinde 1 yıl, son haber tarihinden itibaren 5 yıl geçtikten sonra
– Mirasçıların gaip kişinin malları hakkında teminat gösterme süresi: ölüm tehlikesi halinde tereke mallarının tesliminden itibaren 5 yıl, diğer hallerde son haber tarihinden itibaren 15 yıl, her halde gaip kişi 100 yaşına gelene kadar.
Kişilik haklarına saldırı durumunda; Saldırıya son verme, önleme, tespit ve tazminat davası açılabilir.
Okulda, hastanede, cezaevinde vs. bulunmak yeni yerleşim yeri edinme sonucunu doğurmaz.
Önceki yerleşim yeri belli olmayan veya yurt dışından gelip de Türkiye’de henüz yerleşim yeri edinmeyen kimsenin oturduğu yer yerleşim yeri sayılır.
Velayet altındaki çocukların anne babasının ortak yerleşim yeri yoksa, velayet kimdeyse onun yerleşim yeri çocuğun da yerleşim yeri sayılır. Diğer hallerde çocuk nerede oturuyorsa yerleşim yeri orası sayılır. Vesayet altındaki (kısıtlı) kişinin yerleşim yeri, bağlı olduğu vesayet makamının yerleşim yeridir.
Tüzel kişiler gerekli organlara sahip olduklarında fiil ehliyeti kazanırlar.
Tüzel kişiler, insana has olanlar hariç bütün haklara ve borçlara ehildirler.
Aksi kuruluş belgesinde gösterilmedikçe, işlerinin yönetildiği yer, yerleşim yerleridir.
Tüzel kişinin mal varlığının tasfiyesi, kanunda veya kuruluş belgesinde aksine hüküm yoksa, terekenin tasfiyesi hükümlerine göre yapılır.
Tüzel kişilik, tasfiye sırasında da bu amaçla sınırlı olarak devam eder.
Hukuka veya ahlaka aykırı amaç güttüğü mahkeme kararıyla tespit edilen tüzel kişilerin mal varlığı kamu kurumlarına geçer. Hukuka ve ahlaka aykırı bir amaç gütmeyen tüzel kişi sona ererse, kanunda veya kuruluş belgesinde aksine hüküm olmadıkça veya yetkili organı başka bir karar vermedikçe en yakın amacı güden kamu kurum veya kuruluşuna geçer.
Kuruluş bildirimi, dernek tüzüğü ve gerekli belgeler en yüksek mülki amire verilince dernek kurulur.
– Dernek kurma kişi sayısı: 7 kişi
– Dernek kuruluş bildirimi incelenme süresi: 60 gün
– Dernek kuruluş bildirimi eksiklik giderme süresi: 30 gün (Aksi halde mülki amir Savcıdan talepte bulunarak Asliye Hukukta dava açarak derneğin faaliyetinin durdurulmasını ve derneğin feshini talep etmek üzere dava açmasını ister.)
– Dernek ilk genel kurulu yapma süresi: Kanuna aykırılık veya eksiklik yoksa ya da kanuna aykırılık veya eksikliğin yapılan tebligat üzerine otuz gün içinde giderilmiş ise, mülki idare amirliği tarafından bu durum bir yazı ile dernek geçici yönetim kurulu başkanlığına derhal bildirilir. Durumun derneğe yazılı olarak bildirilmesinden itibaren altı ay içinde derneğin ilk genel kurul toplantısını yapması ve organlarını oluşturması zorunludur.
– Dernek yönetim kurulu: 5 asıl 5 yedek üye
– Dernek denetim kurulu: 3 asıl 3 yedek üye
– Federasyon: 5 derneğin birleşimi
Derneğin zorunlu organları: Genel kurul, yönetim kurulu, denetim kurulu
Türkiye’de yerleşme hakkına sahip olan yabancı gerçek kişiler dernek kurabilir ve derneklere üye olabilir.
Vakıflar, yerleşim yeri asliye hukuk mahkemesi nezdinde tutulan sicile tescille tüzel kişilik kazanır.
Vakıf kurma iradesi, ya noterde düzenleme şeklinde yapılacak resmi senetle ya da ölüme bağlı tasarrufla açıklanır.
Vakfın sadece yönetim organı bulunması zorunludur. Diğer organlar ihtiyaridir. Denetim Vakıflar Genel Müdürlüğünce denetlenir.
Vakıf yasak faaliyetlerde bulunuyorsa savcının başvurusu üzerine mahkeme tarafından duruşmalı olarak vakfın dağıtılmasına karar verilir.
VEKALET SÖZLEŞMESİ
Vekilin Özel Yetkisi Gereken Durumlar:
– Dava açma
– Sulh olma
– Hakeme başvurma
– İflas, iflasın ertelenmesi ve konkordato talep etme,
– Kambiyo taahhüdünde bulunma,
– Bağışlama yapma
– Kefil olma
– Taşınmazı devretme ve bir hak ile sınırlandırma
TİCARET HUKUKU
Tacir sayılanlar: Bir ticari işletmeyi kurup açtığını halka bildirmiş veya işletmesini sicile tescil ettirerek ilan etmiş olan kişiler tacir sayılır.
Tacir gibi sorumlu olanlar: Bir ticari işletme açmış gibi işlemlerde bulunan kişi, iyi niyetli üçüncü kişilere karşı tacir gibi sorumlu olur, tacirliğin faydalarından yararlanamaz.
Ticari işletme işleten vakıflar ve dernekler tacir sıfatına sahiptir.
Donatma iştirakinin tüzel kişiliği yoktur ancak tacir sıfatına sahiptir.
Fatura içeriğine itiraz etme süresi 8 gündür.
Hem ticari işletme açılırken hem de ticaret terk edilirken durum 15 gün içinde ticaret siciline bildirim yapılmalıdır. Her türlü tescili isteme süresi genel olarak 15 gündür, ancak ticaret sicil müdürlüğü yetki çevresinde oturanlar için bu süre 1 aydır.
Tamamlanması bir senet veya belgenin düzenlenmesine bağlı durumlarda, 15 günlük süre bu senet veya belgenin düzenlendiği tarihte başlar.
Ticareti terk 15 gün içinde ticaret sicile bildirilmezse bu durum iyi niyetli üçüncü kişilere karşı ileri sürülemez.
Gerçek kişi tacirlere ve ticari işletme işleten dernek ve vakıflara karşı, terkin ilanından itibaren 1 yıl süre ile iflas yoluyla takip yapılabilir. Tüzel kişi tacirlere yapılamaz.
Tescil talebinin reddi halinde ret kararının tebliğinden itibaren 8 gün içinde Asliye Ticaret mahkemesine itiraz edilebilir.
Çözümü mahkeme kararına bağlı veya kesin olarak tescilinde duraksanan hususlar, talep üzerine geçici tescil edilir. İlgililer 3 ay içinde mahkemeye başvurduklarını veya aralarında anlaştıklarını ispat etmezlerse geçici tescil resen silinir. Mahkemeye başvurulduğu takdirde kesinleşmiş olan hükmün sonucuna göre işlem yapılır.
Ticaret unvanı, ticari işletmenin açıldığı günden itibaren 15 gün içinde ticaret siciline tescil ve ilan ettirilir. Esnaflar ticaret unvanı kullanamaz.
Türk, Türkiye vb. kelimeleri ancak Cumhurbaşkanı kararıyla eklenebilir.
Ticaret unvanı işletmeden bağımsız olarak devredilemez. İşletmenin devri, unvanın da devrini doğurur.
Gerçek kişi tacirin unvanı: Ad Soyadı, uygun ekler kullanılabilir.
Kollektif şirketin unvanı: Bütün ortakların veya ortaklardan birinin adı soyadı, şirket türünü gösterecek ibare
Komandit şirketin unvanı: Komandite ortaklardan en az birinin adı ve soyadıyla şirketin türünü gösterecek bir ibare. Komanditer ortakların ad soyadları veya ticaret unvanları bulunmaz.
Anonim, limited ve kooperatif şirketlerde unvan: İşletme konusu gösterilmek zorundadır. Şirket türü gösterilir, gerçek kişinin adı ve soyadı yer alıyorsa şirket türü kısaltılamaz.
Dernek, vakıf ve diğer tüzel kişilerin ticaret unvanı: Kendi adlarıdır.
Donatma iştiraki: Ortak donatanlardan en az birinin adı ve soyadı veya geminin adı. Soyadları ve gemi adı kısaltılamaz. Şirket türünü gösteren ibare de bulunur.
Adi şirketin unvanı: Tüzel kişiliği olmadığından ortakların adı ve soyadı olur. “Ortaklığı” ibaresi eklenebilir.
Ticaret unvanı başkası halinde kullanılıyorsa hak sahibi; tespit, yasaklama, değiştirme, silinme, tecavüzün sonucu maddi durumun ortadan kaldırma, araçların ve malların imhası, kararın ilanı, maddi ve manevi tazminat taleplerinde bulunabilir.
Haksız rekabette kusur şartı bulunmaz. Haksız rekabet halinde tespit, men, ref (haksız rekabetin ortadan kaldırılması) ve tazminat davaları açılabilir. Tazminat davaları için kusur olması şarttır.
Haksız rekabet davaları, haksız rekabete uğrayan tarafın fiili öğrenmesinden itibaren 1 yıl, her halde en geç 3 yıl içinde açılır. Haksız rekabet aynı zamanda suçsa ceza dava zamanaşımı uygulanır.
Haksız rekabet davalarında davacı zarar gören herkes olabilir.
Tüketici dernekleri, ticaret ve sanayi odaları, esnaf odaları vb. haksız rekabet davalarını tazminat hariç açabilir.
Devam eden haksız rekabet varsa zamanaşımı işlemez.
Suç olan haksız rekabet davranışları:
– Kendi icap ve tekliflerinin rakiplerininkine tercih edilmesi için kasten yanlış veya yanıltıcı bilgi verenler
– Çalışanları, işveren vekillerini veya diğer yardımcı kimseleri, üretim ve ticaret sırlarını ele geçirmelerini sağlamak için aldatanlar
– İşçilerinin, çalışanlarının ya da vekillerinin, cezayı gerektiren bir haksız rekabet fiilini işlediklerini öğrenmelerine rağmen bu fiili önlemeyenler veya gerçeğe aykırı beyanları düzeltmeyen işverenler
– TTK 55’teki Haksız rekabet fiillerini (kanunda sayılanların tamamı) kasten işleyenler
Yukarıdaki suçlardan dolayı, hukuk davası açma hakkına sahip kişiler şikayetçi olabilir. Suçun takibi şikayete bağlıdır. Yaptırımı iki yıla kadar hapis veya adli para cezasıdır. Tüzel kişiler adına hareket eden veya etme yetkisi olan organın üyeleri ve tüzel kişinin ortakları hakkında bu cezalar uygulanır. Tüzel kişi hakkında da güvenlik tedbirine hükmolunur.
